Bác sĩ Lê Ngọc Hòa Nhã: Bệnh Lý Tiêu Hóa Số 6 – Viêm Loét Dạ Dày Không Do Nhiễm Khuẩn HP

Bệnh Lý Tiêu Hóa Số 6 (4/7/2020) Viêm Loét Dạ Dày Không Do Nhiễm Khuẩn HP

GIỚI THIỆU
Nguyên nhân hàng đầu dẫn tới viêm loét dạ dày và tá tràng là viêm nhiễm khuẩn xoắn Helicobacter pylori (HP). Tuy nhiên, trong trường hợp viêm loét dạ dày nhưng xét nghiệm HP âm tính thì có 2 nguyên nhân hàng đầu: (1) Sử dụng quá nhiều thuốc chống viêm giảm đau họ NSAID, và (2) hội chứng Zollinger Ellison.

Cần nói thêm là stress hoặc ăn đồ cay chua không phải là nguyên nhân dẫn tới viêm loét dạ dày. Đây là những tác nhân làm cho viêm loét dạ dày nặng hơn.

SỬ DỤNG QUÁ NHIỀU THUỐC HỌ NSAID
1. Thuốc NSAID là gì? Đây là chữ viết tắt của họ thuốc chống viêm, giảm đau và giảm sốt không thuộc họ steroid (non-steroid inflammatory drugs). Các loại thuốc điển hình như: aspirin, celecoxib, diclofenac (Cataflam, Voltaren), ibuprophen (Advil, Rubophen), indomethacin.

2. Cơ chế hoạt động của NSAID như thế nào? NSAID được bào chế nhằm block men chuyển hóa COX (cyclooxygenase). Loại 2 của thụ thể men này được hiển hiện ở các tế bào thuộc hệ miễn dịch (vd. macrophages, lymphocytes, v.v…) có mặt và hoạt động mạnh mẽ khi có ổ viêm khu trú. Khi block men COX, thuốc này sẽ phát huy tác dụng giảm sưng, đau và sốt. Tuy nhiên NSAID không block chỉ men COX2 mà thuốc này không phân biệt được men COX1, là thụ thể có mặt trong các tế bào thường của cơ thể, kể cả tế bào biểu mô thành dạ dày.

3. Prostaglandin là gì? Vì sao COX1 quan trọng?
– Prostaglandin là một hóc môn có tác dụng lên rất nhiều loại tế bào khác nhau trong cơ thể. Ở dạ dày, chúng phát huy tác dụng lên tế bào phụ (folveolar cells) làm tăng sản xuất HCO3, phát huy kiềm hóa để trung hòa acid. Chúng còn phát huy tác dụng lên các tế bào vách (parietal cells) làm giảm sản xuất acid HCl. Ngoài ra, chúng còn kích thích tuần hoàn quanh dạ dày, giúp nâng nồng độ O2, và tăng độ làm lành các vùng biểu mô bị tổn thương trong quá trình tiêu hóa thức ăn.
– Prostaglandin được sản xuất trong tế bào nhờ sự giúp sức của men COX. Ở các tế bào không thuộc hệ miễn dịch, COX1 giúp chuyển hóa các thụ thể phospholipid ở màng tế bào thành prostaglandin. Nếu men này bị block, prostaglandin không được sản xuất.
– Thiếu prostaglandin, các tế bào phụ ở thành dạ dày không nhận được kích thích sản xuất kiềm, trong khi các tế bào vách không được kiềm hãm sản xuất acid và tuần hoàn cũng không được tăng giúp làm lành biểu mô. Vì vậy, sử dụng NSAID lâu ngày sẽ dẫn tới viêm loét dạ dày.

4. Làm thế nào để ngăn ngừa? (1) Chọn thuốc chỉ block COX2 như celecoxib, tuy nhiên sử dụng thuốc này ở những bệnh nhân celiac phải thận trọng vì nó có thể làm cho bệnh chuyển qua giai đoạn bùng phát. (2) Sử dụng thuốc chống bơm proton (PPI – proton pump inhibitor).

Nguồn: https://campaignforcivilrights.org/

Xem thêm bài viết khác: https://campaignforcivilrights.org/bao-hiem/